Co to jest krwotok i jak go zatamować? Przyczyny i objawy krwotoków

Przeczytano 3 165 razy
Publikacja: 2021-11-03
Ostatnia aktualizacja: 2023-05-30
 

Czas czytania: 7 min.

Krwotoki mogą być bardzo niebezpieczne – jeśli doszło do dużej utraty krwi, konsekwencją może być wstrząs hipowolemiczny, stan, który wiąże się z zagrożeniem życia. Jakie są objawy krwotoku? Jak zatamować krwotok? Odpowiadamy na te pytania.

Co to jest krwotok? Rodzaje krwotoków

Krwotoki – tak nazywamy nagłą i gwałtowną utratę krwi wskutek urazu naczyń krwionośnych (tętnic lub żył). Krwotok może być także wywołany chorobą, np. gruźlicą płuc.

Rodzaje krwotoków – podział ze względu na miejsce wypływu krwi

  • Krwotok wewnętrzny polega na tym, że krew wylewa się do środka organizmu – dobrym przykładem jest krwotok wewnątrzczaszkowy, krwotok do żołądka lub krwotok do jamy otrzewnej.
  • Krwotok zewnętrzny wynika najczęściej z mechanicznego uszkodzenie tkanek ciała i polega na wylaniu się krwi na zewnątrz organizmu. Istnieją także krwotoki mieszane – taka sytuacja ma miejsce, gdy źródło krwotoku znajduje się wewnątrz organizmu, ale krew wypływa na zewnątrz. Dobrym przykładem jest krwotok z nosa.

Rodzaje krwotoków – podział ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia

Krwotoki dzieli się także ze względu na rodzaj uszkodzonego naczynia.
Najgroźniejszy jest krwotok tętniczy. Trudny do opanowania krwotok bardzo szybko doprowadza do wstrząsu hipowolemicznego. Szczególnie niebezpieczne są krwotoki wynikające z uszkodzeń dużych naczyń tętniczych, takich jak np. tętnica szyjna, tętnica udowa czy też tętnica ramienna. Mogą one spowodować wykrwawienie poszkodowanego w ciągu kilku minut.

Krwotok żylny wypływa z wolną prędkością, w związku z czym jest dość łatwy do opanowania. Natomiast krwotok włośniczkowy (krwawienie z naczyń włosowatych) to niewielki krwotok, do którego dochodzi w wyniku powierzchownych uszkodzeń skóry oraz oparzeń. Wypływ krwi jest znacznie wolniejszy niż przy krwotoku tętniczym i żylnym, ten rodzaj krwotoku zwykle ustaje samoczynnie.

Przyczyny i objawy krwotoków

Do wystąpienia krwotoku może dojść na skutek uszkodzenia tkanek organizmu oraz przerwania ciągłości skóry, np. w wyniku rany kłutej, ciętej, szarpanej lub miażdżonej. Krwotok może być także wywołany chorobą. Przykładowe schorzenia, które mogą prowadzić do pęknięcia naczyń krwionośnych i w efekcie – wystąpienia krwawienia, to gruźlica płuc, choroba wrzodowa żołądka oraz żylaki przełyku. Czas krwawienia zależy od prawidłowej funkcji płytek krwi i drobnych naczyń krwionośnych oraz zdolności organizmu do wytworzenia skrzepu w miejscu uszkodzenia naczynia.

Poza krwawieniem inne objawy krwotoku to:

  • bladość skóry;
  • mroczki przed oczami;
  • niskie ciśnienie krwi;
  • ogólny niepokój;
  • ogólne osłabienie;
  • omdlenia;
  • słabo wyczuwalne tętno;
  • szum w uszach;
  • utrata przytomności;
  • zimne poty.

Ponieważ każdy krwotok może być stanem zagrażającym życiu, w przypadku jego wystąpienia najważniejsza jest pierwsza pomoc. Dopiero gdy krwotok zostanie zahamowany, nie stanowi on zagrożenia dla życia poszkodowanego.

Objawy krwotoku wewnętrznego

Jeśli chodzi o objawy krwotoku wewnętrznego, nie zawsze są one oczywiste, tak samo jak przyczyny krwotoku wewnętrznego. O wylaniu się krwi do jam ciała lub narządów może świadczyć np.:

  • bladość skóry,
  • mroczki przed oczami,
  • omdlenie,
  • przyspieszone albo słabo wyczuwalne tętno,
  • wewnętrzny niepokój,
  • wzmożone pragnienie,
  • zimne poty,
  • znaczne osłabienie.

Ze względu na ogromne niebezpieczeństwo, z jakim wiąże się rozległy krwotok wewnętrzny (śmierć w wyniku zbyt dużej utraty krwi), każdorazowo należy wezwać pogotowie, jeśli podejrzewany jest krwotok wewnętrzny. Rokowania zależą od tego, jak szybko poszkodowanemu zostanie udzielona pomoc. Kluczowy jest zarówno czas wezwania pomocy, jak i kontrola czynności życiowych oraz działania poczynione przed przyjazdem karetki.

Jak zatamować krwotok? Pierwsza pomoc

Jeśli poszkodowany krwawi, w pierwszej kolejności należy wezwać pogotowie ratunkowe i dopiero potem można przystąpić do udzielenia pierwszej pomocy.
Pierwsza pomoc opiera się na zatamowaniu upływu krwi u poszkodowanego. Ma to na celu zapobiec wystąpieniu wstrząsu krwotocznego. Wcześniej jednak konieczna jest ocena podstawowych parametrów życiowych poszkodowanego i, jeśli dana osoba nie oddycha – udrożnienie jej dróg oddechowych.
Jak zatamować krwotok? W tym celu należy dokładnie zdezynfekować ranę i nałożyć na nią jałowy opatrunek. Jako opatrunek może posłużyć gaza jałowa, zwinięty bandaż lub części garderoby, nie należy używać celu chłonnych materiałów, takich jak np. ręcznik, ponieważ wchłoną one krew, ale nie zatamują krwawienia.
Miejsce krwawienia powinno być uciskane za pomocą opatrunku lub ręki. Jeśli w ranie znajduje się jakieś ciało obce, nie należy go wyjmować z rany. W takiej sytuacji trzeba zatamować krwawienie i unieruchomić zranioną część ciała. Po wykonaniu wymienionych czynności trzeba monitorować stan poszkodowanego aż do przyjazdu pogotowia. Wskazana jest ciągła rozmowa, aby kontrolować przytomność. Jeśli osoba, u której wystąpił krwotok, zrobi się bardzo blada lub zacznie tracić przytomność, poinformuj dyspozytora medycznego o pogorszeniu jej stanu.

WAŻNE: podczas tamowania krwotoku należy unikać kontaktu z krwią, ponieważ w ten sposób można się zarazić wieloma chorobami. Przed przystąpieniem do działań ratunkowych trzeba założyć rękawiczki jednorazowe (nitrylowe lub lateksowe) lub, jeśli pod ręką nie ma rękawiczek, użyć w celu ochrony worków foliowych.

Krew z nosa — przyczyny

Wiedza na temat tego, jak zatamować krwotok, przydaje się nawet w zwykłych, codziennych sytuacjach, jak choćby krwotok z nosa. Zanim jednak wyjaśnimy, co zrobić jak leci krew z nosa, warto wyjaśnić, dlaczego leci krew z nosa. Przyczyny krwawienia z nosa wcale nie są bowiem takie oczywiste, jakby mogło się wydawać.

Krwawienie z nosa — przyczyny:

  • infekcja nosogardła lub zatok przynosowych,
  • miejscowe uszkodzenie śluzówki nosa, np. w wyniku drobnego urazu,
  • niektóre schorzenia (np. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze lub niewydolność wątroby).
  • stosowanie leków, które zmniejszają krzepliwość krwi lub obkurczają błonę śluzową nosa,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi (wrodzone lub nabyte).

Rzadsze przyczyny krwawienia z nosa to również choroby nowotorowe jam nosa i zatok.

Krwotok z nosa – pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa

Jak zatamować krwotok z nosa? W tym celu należy:

  1. poprosić poszkodowanego, aby usiadł na ziemi z głową wysuniętą do przodu;
  2. poprosić poszkodowanego, aby zacisnął dwa palce na skrzydełkach nosa i przytrzymał je tak przez 10 min.

Krwotok z nosa – co robić, gdy poszkodowany dławi się krwią?

Jeśli do gardła poszkodowanego spływa krew, nie powinien jej połykać, tylko wypluwać.

Krew z nosa – co robić, gdy stan poszkodowanego się pogarsza?

Jeśli poszkodowany jest bardzo blady, osłabiony, zlany potem, przysypia, dziwnie się zachowuje lub traci przytomność, należy wezwać zespół ratownictwa medycznego (dzwoniąc pod numer 999 lub 112). Po połączeniu z dyspozytorem warto ustawić telefon w trybie głośnomówiącym i się nie rozłączać. Osoba będąca po drugiej stronie poinformuje, jak zatamować krew z nosa. Zalecane jest, aby pozostać z poszkodowanym do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego, natomiast nie wolno mu podawać żadnych leków ani też pozwolić jeść czy pić.

Tamowanie krwawienia z klatki piersiowej

Tamowanie krwotoku w przypadku, gdy doszło do rany klatki piersiowej, polega na:

  1. poproszeniu poszkodowanemu, aby usiadł na ziemi z podpartymi plecami;
  2. pozostawieniu rany bez opatrunku lub, jeśli doszło do silnego krwawienia – założenie opatrunku;
  3. uciskaniu miejsca krwawienia z użyciem opatrunku lub ręki aż do przyjazdu pogotowia.

Jak zatamować krwotok z palca lub z rany?

Skoro wiesz już, jak zatrzymać krwotok z nosa, na koniec warto wspomnieć o pierwszej pomocy w przypadku drobnych skaleczeń, np. krwawień z palca. W takich sytuacjach wystarczy przepłukać ranę zwykłą bieżącą wodą. Po wypłukaniu rany i ewentualnym jej odkażeniu należy założyć na palec opatrunek uciskowy, który tamuje krew. Przy większym krwawieniu można nałożyć dodatkową warstwę chłonną, natomiast gdy krwotok jest gwałtowny, a w ranie utknęły ciała obce, nie należy ich wyciągać. W takiej sytuacji wskazane jest bandażowanie ręki i jak najszybsze przetransportowanie poszkodowanego na szpitalny oddział ratunkowy (SOR).

Najczęściej zadawane pytania

Jakie są przyczyny krwotoków z nosa?

Najczęstszą przyczyną krwotoku z nosa jest miejscowe uszkodzenie śluzówki nosa, np. w wyniku drobnego urazu. Krwawienie z nosa może wystąpić także po zastosowaniu leków, które obkurczają błonę śluzową nosa lub zmniejszają krzepliwości krwi oraz w przebiegu infekcji i niektórych schorzeń ogólnoustrojowych (np. przy niewydolności wątroby). Rzadsze przyczyny krwawienia z nosa to także choroby nowotworowe.

Jak zatamować krwotok z nosa?

Aby zatamować krwotok z nosa, należy: przyjąć pozycję siedzącą, z ciałem nieco pochylonym do przodu (nie należy odchylać głowy do tyłu!), zacisnąć dwa palce na skrzydełkach nosa i przytrzymać je w takiej pozycji przez około 10 minut, w sytuacji, gdy poszkodowana osoba traci przytomność, jest bardzo blada lub nietypowo się zachowuje, wezwać zespół ratownictwa medycznego.

Co na krwotok z nosa?

W aptekach są dostępne leki na krwawienia z nosa w postaci maści, nakłada się je bezpośrednio na krwawiące miejsce. Działanie tego typu preparatów, zwanych również maściami hemostatycznymi, polega na zahamowaniu krwotoku skóry i błon śluzowych. Ich zastosowanie pozwala również uchronić przed nawrotami epizodów krwawienia.

Jak powstrzymać krwotok podczas okresu?

Celem zmniejszenia krwawienia podczas obfitej miesiączki, lekarz może zalecić przyjmowanie leków antyfibrynolitycznych, takich jak np. aprotynina, nafamostat, kwas aminokapronowy czy też kwas traneksamowy. Ich działanie polega na hamowaniu procesu rozpuszczania skrzepów, co przyczynia się do zmniejszenia ilości utraconej krwi.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

 
Autor : Alicja
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Powiązane wpisy

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go