Odkażanie ran – czym dezynfekować ranę? Jakim opatrunkiem zabezpieczyć ranę?

Przeczytano 14 098 razy
1 Komentarz
(5)
Publikacja: 2021-07-22
Ostatnia aktualizacja: 2023-05-30
 

Czas czytania: 5 min.

Odpowiednia pielęgnacja rany pozwala zmniejszyć ryzyko zakażenia i co za tym idzie, przyspieszyć jej gojenie. Czym dezynfekować ranę? Jaki opatrunek nałożyć na oczyszczoną ranę, by przyspieszyć jej gojenie? Podpowiadamy.

Dlaczego należy dezynfekować ranę?

Leczenie ran należy wspomagać poprzez regularne czyszczenie powierzchni zranionego miejsca oraz dezynfekcję. W przeciwnym razie w zranionym miejscu może się wywiązać stan zapalny, który spowolni proces gojenia. Gojenie się ran może być utrudnione z powodu zanieczyszczenia rany lub w wyniku zakażenia bakteriami/wirusami/grzybami. W krytycznych przypadkach zainfekowanie rany może doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak ropień, zgorzel gazowa czy też tężec. Na szczęście można temu zapobiec, stosując odpowiednie środki do dezynfekcji – dopiero po dokładnym oczyszczeniu rany można na nią nałożyć opatrunek.

Czym dezynfekować ranę?

Na rynku medycznym jest dostępnych wiele produktów służących do dezynfekcji ran, są to na przykład: środki odkażające, płyny do dezynfekcji i odkażania ran. Są one przeznaczone do stosowania zarówno w warunkach domowych, jak i w ratownictwie, opiece długoterminowej oraz gabinetach lekarskich.

Skuteczną barierę dla drobnoustrojów stanowią:

  • spirytus salicylowy – 2% roztwór kwasu salicylowego w alkoholu etylowym i wodzie jest dostępny powszechnie w sklepach medycznych i aptekach. Preparat cechuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi oraz przeciwgrzybicznymi. Pozostawienie roztworu na skórze przez około 2 minuty pozwala zwalczyć nawet 90% drobnoustrojów, które znajdują się na jej powierzchni. Spirytus salicylowy stosuje się jedynie na rany powierzchniowe i otarcia naskórka - nie można go używać na rany otwarte oraz duże powierzchnie skóry, ponieważ istnieje ryzyko zatrucia kwasem salicylowym. Warto podkreślić, że wbrew powszechnym opiniom stosowanie spirytusu na ranach powoduje podrażnienie oraz nadmierne wysuszenie skóry, w związku z czym środek ten bardziej szkodzi niż pomaga;
  • woda utleniona na rany – 3% wodny roztwór nadtlenku wodoru wykazuje właściwości antyseptyczne i dzięki temu doskonale odkaża. Woda utleniona może jednak zaszkodzić zdrowym komórkom i spowolnić gojenie ran. Z tego powodu dziś odchodzi się od stosowania tego produktu na świeże rany.

Na rynku są dostępne także inne, bardziej specjalistyczne preparaty do odkażania ran. W przeciwieństwie do spirytusu i wody utlenionej, są one bezpieczne dla zdrowych komórek i nie tylko oczyszczają ranę, ale także wspomagają jej gojenie. Specjaliści zalecają, aby dezynfekować rany za pomocą środków antyseptycznych na bazie oktenidyny, takich jak np. żel do ran Octenilin czy też płyn do płukania i odkażania ran Microdacyn. Produkty te dezynfekują ranę, jednocześnie zapewniając jej odpowiednio wilgotne środowisko konieczne do prawidłowego zagojenia się.

Inne rekomendowane produkty do odkażania ran to preparaty zawierające w swoim składzie jod. Tego typu wyrobów nie należy jednak stosować w połączeniu z lekami antyseptycznymi zawierającymi oktenidynę. Jod może także wchodzić w reakcję ze srebrem – składnik ten można znaleźć w specjalistycznych opatrunkach na rany dedykowanych ranom trudno gojącym się.

Czym przemyć ranę, gdy pod ręką nie ma specjalistycznych preparatów do dezynfekcji? Jak odkazić ranę? Domowe sposoby, które nie zaszkodzą to np.:

  • przemycie zranionego miejsca pod bieżącą wodą przez około 15 minut,
  • użycie roztworu soli fizjologicznej.

Nie należy natomiast używać do przemywania ran preparatów na bazie alkoholu.
Czym przemywać rany ropne? W tym przypadku skutecznym domowym sposobem może się okazać także skorzystanie z soli fizjologicznej. Preparat ten jest obojętny dla tkanek, sam w sobie nie zabija bakterii, ale może pomóc w spłukaniu wydzieliny, w której namnażają się bakterie.

Jakie opatrunki zastosować po odkażeniu rany?

Na rynku są dostępne także opatrunki na rany zawierające substancje o właściwościach nawilżających i antybakteryjnych. Wyróżnia je wielowymiarowe działanie – nie dość, że opatrunek zabezpiecza ranę przed zabrudzeniem i izoluje termicznie, to jeszcze nawilża ranę oraz chroni ją przed drobnoustrojami, stwarzając optymalne środowisko do prawidłowego gojenia.

Jeśli ranie towarzyszy wysięk, dobrym rozwiązaniem będą opatrunki wysokochłonne, absorbujące nadmiar wydzieliny. Tego typu opatrunki zazwyczaj wymagają założenia dodatkowego opatrunku – wtedy wysięk jest przekazywany na zewnątrz. Dostępne są także nowoczesne opatrunki, które w kontakcie z wydzieliną zmieniają postać na żelową i „zamykają” wysięk wewnątrz swojej struktury, dzięki czemu środowisko rany sprzyja szybszemu gojeniu.

Podczas każdej wymiany opatrunku należy ponownie dezynfekować ranę, za pomocą soli fizjologicznej lub wymienionych powyżej preparatów. W przeciwnym wypadku rana nie będzie się prawidłowo goić. Jak często zmieniać opatrunek? Częstotliwość zmiany opatrunku zależy od stanu rany. W przypadku zwykłej niezakażonej rany wystarczy zmieniać opatrunek co około 3-5 dni, natomiast jeśli ranie towarzyszy wysięk, wskazane jest zmieniać opatrunek co około 2 dni (lub częściej, jeśli doszło do jego przesiąknięcia). Rany pooperacyjne opatruje się codziennie, tymczasem rany przewlekłe (np. odleżynowe), należy opatrywać co około 3 dni.

Jak zabezpieczyć ranę przed wodą? Czy zaklejać ranę plastrem podczas kąpieli? W sytuacji, gdy opatrunek jest wodoodporny, można dzięki niemu ochronić ranę nawet w trudniejszych sytuacjach, takich jak kąpiel w wannie lub pod prysznicem. Wodoodporne plastry okażą się pomocne także wtedy, gdy poszkodowany zastanawia się, jak zabezpieczyć ranę na basen. O ile lekarz nie wyraził ku temu przeciwwskazań, można pływać w opatrunku, który jest nieprzepuszczalny dla wody i bakterii, natomiast nie wolno korzystać z basenu z ranami otwartymi.

WARTO WIEDZIEĆ: jeśli doszło do przyklejenia opatrunku do rany, oznacza to, że najprawdopodobniej źle dobrano typ opatrunku. Wtedy zalecane jest, aby nie zrywać plastra na siłę, tylko zwilżyć miejsce zranienia solą fizjologiczną i poczekać, aż warstwa klejąca puści. Dopiero wtedy może przystąpić do ściągnięcia opatrunku.

Najczęściej zadawane pytania

Jaki środek do odkażania ran wybrać?

Najbardziej zalecanym preparatem do odkażania ran są środki na bazie oktenidyny, takie jak np. żel do ran Octenilin czy płyn do płukania i odkażania ran Microdacyn. Ich działanie polega na dezynfekcji rany, bez jej przesuszania czy podrażniania. Alternatywę stanowią preparaty do odkażania ran na bazie jodu, jednak ich nie można stosować razem ze środkami zawierającymi oktenidynę.

Jak odkazić ranę domowymi sposobami?

Kiedy nie dysponujemy apteczką złożoną ze specjalistycznych preparatów do dezynfekcji ran, pomogą domowe sposoby, takie jak: przemycie zranionego miejsca pod bieżącą wodą, przemycie zranionego miejsca przy pomocy roztworu soli fizjologicznej. Natomiast pod żadnym pozorem nie wolno używać do odkażania rany preparatów na bazie alkoholu.

Jak zabezpieczyć ranę przed wodą?

W trudnych sytuacjach, takich jak kąpiel pod prysznicem, w wannie czy nawet w basenie, można zabezpieczyć ranę specjalnym, wodoodpornym plastrem. Opatrunek uchroni miejsce zranienia przed dostępem wody i, co za tym idzie, zminimalizuje ryzyko przeniknięcia do rany drobnoustrojów. Jeśli chodzi o kąpiel w basenie, jest ona dozwolona jedynie pod warunkiem, że lekarz wyrazi na to zgodę.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

 
Autor : Alicja
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.

Komentarze

  • Napisał: Ewa On 2023-01-22
    Ocena:
    5.0

    Czym przemyć zgorzel który odpada zaraża inne palce u stopy lekarz każe czekać aż palec odpadnie mąż choruje na nowotwór złośliwy co mam robić

    Odpowiedź Joanna On 2023-01-24 Pani Ewo, niestety, nie umiem Pani pomóc. To lekarz powinien podjąć decyzję dotyczącą doboru odpowiedniego preparatu.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Powiązane wpisy

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go