Oparzenia termiczne – czym są? Pierwsza pomoc

Oparzenia termiczne to uszkodzenie skóry lub głębiej położonych narządów w wyniku działania wysokiej temperatury. Na jakie stopnie dzieli się oparzenia termiczne i chemiczne, a także inne rodzaje? Jak wygląda pierwsza pomoc w przypadku oparzeń? Podpowiadamy.

Oparzenia termiczne

Oparzenia termiczne to jeden z wielu możliwych rodzajów oparzenia, powstały wskutek ekspozycji na zbyt wysoką temperaturę (np. w postaci gorącej pary wodnej lub ognia). Pozostałe typy oparzeń to:

• oparzenia chemiczne (dochodzi do nich wskutek kontaktu z substancjami chemicznymi o właściwościach żrących, np. kwasami),
• oparzenia elektryczne (dochodzi do nich wskutek porażenia prądem),
• oparzenia radiacyjne (uraz wynika z działania promieniowania radioaktywnego),
• oparzenia słoneczne (przyczyną jest długotrwała ekspozycja na działanie promieniowania ultrafioletowego UVB).

Oparzenia termiczne – klasyfikacja

Oparzenia termiczne i chemiczne, a także elektryczne, radiacyjne oraz słoneczne, mogą być klasyfikowane ze względu na głębokość obrażeń. Zgodnie z tym podziałem wyróżniamy:

• oparzenia powierzchowne (inaczej oparzenie I stopnia) – uszkodzenie obejmuje tylko naskórek, objawia się rumieniem, jest bolesne, a po wygojeniu się nie pozostawia żadnych śladów,
• o pośredniej głębokości (inaczej oparzenie II stopnia) – uraz obejmuje naskórek oraz część skóry właściwej, cechuje się powstaniem surowiczych pęcherzy oraz zaczerwienienia, a także jest bolesne. Czas gojenia jest dłuższy niż w przypadku oparzeń powierzchownych, jeśli oparzenie termiczne II stopnia jest prawidłowo leczone, nie zostanie po nim blizna,
• głębokie (inaczej oparzenie III stopnia) – ten typ oparzenia może obejmować całą skórę właściwą, a nawet głębiej położone struktury. Charakterystycznym objawem jest woskowa skóra oraz brak bólu wskutek uszkodzenia nerwów czuciowych. W cięższych przypadkach (oparzenie IV stopnia) głębokie oparzenie termiczne może doprowadzić do zwęglenia lub martwicy tkanek.

Oparzenia termiczne – pierwsza pomoc

Jak wygląda pierwsza pomoc przy oparzeniach termicznych? Oto najważniejsze zasady:

• upewnij się, że miejsce udzielania pierwszej pomocy jest bezpieczne, zarówno dla Ciebie, jak i dla osoby poszkodowanej,
• usuń odzież oraz biżuterię z oparzonych miejsc, pamiętając, aby nie odrywać stopionych fragmentów ubrań przyklejonych do skóry,
• schłodź ranę pooparzeniową pod strumieniem chłodnej wody – ten etap jest kluczowy dla gojenia, powinien trwać około 10-15 minut. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy oparzeniu uległa duża powierzchnia – wtedy należy przez około 2 minuty schładzać miejsce obrażenia poprzez przyłożenie do niego mokrych ręczników,
• zabezpiecz miejsce oparzenia sterylnym opatrunkiem.

Jeśli chory jest nieprzytomny i podejrzewasz oparzenie dróg oddechowych lub doszło do ciężkiego oparzenia, wezwij pogotowie ratunkowe.

Pierwsza pomoc przy oparzeniach termicznych – czego nie należy robić?

Oto czynności, których nie wolno robić podczas udzielania pierwszej pomocy przy oparzeniach termicznych:

• dotykanie ran pooparzeniowych,
• nakładanie na obszar oparzenia masła, oleju lub maści,
• narzucanie na palącą się odzież materiałów sztucznych,
• polewanie miejsca oparzenia alkoholem,
• przekłuwanie pęcherzy, do których powstania doszło w wyniku oparzenia,
• schładzanie ran oparzeniowych lodem.

Pierwsza pomoc – oparzenia termiczne niewymagające interwencji lekarza

Jeśli do oparzenia termicznego doszło w warunkach domowych i jest ono powierzchowne, można zastosować na ranę piankę na oparzenia, np. panthenol oraz jałowy opatrunek. Rana powinna się zagoić bez żadnych powikłań oraz nie pozostawiając po sobie żadnych blizn. Jeśli poparzony odczuwa ból, można zastosować leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Gojenie się rany przyspieszy także zastosowanie opatrunku specjalistycznego, np. alginianowego, który zawiera jony srebra i dzięki temu wykazuje właściwości antyseptyczne lub hydrożelowego, który chłodzi miejsce oparzenia, uśmierza ból, a także wspiera procesy gojenia ran.

Pierwsza pomoc – oparzenia termiczne wymagające interwencji lekarza

Jeśli oparzenie jest poważne (np. II lub III stopnia), może wymagać interwencji lekarskiej, np. usunięcia martwicy tkanek, przeszczepu skóry, a nawet w przypadku oparzeń IV stopnia amputacji. Tego typu zabiegi chirurgiczne przeprowadza się w warunkach szpitalnych, dlatego poparzony może zostać przetransportowany za pomocą Lotniczego Pogotowia Ratunkowego do ośrodka wyspecjalizowanego w leczeniu oparzeń – tego typu placówki funkcjonują w wielu polskich miastach.

Źródła:

https://zpe.gov.pl/a/oparzenia-termiczne-i-chemiczne/DCWKeeTmy
https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/165227,oparzenia
Mościcka P. Nowoczesne opatrunki w ambulatoryjnym leczeniu ran zakażonych. Chirurgia po Dyplomie 3 (2018)