Bella

Opatrunki na rany – rodzaje, jak zakładać? Jak zmieniać?

Przeczytano 13 012
2 Komentarzy
(5)
 

Czas czytania: 6 min.

To, jak szybko zagoi się rana, zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest odpowiednia pielęgnacja i regularna zmiana opatrunku. Jakie opatrunki na rany są dostępne w aptekach i sklepach medycznych? W jaki sposób je zakładać i kiedy zmieniać? Podpowiadamy.

Rodzaje opatrunków na rany

Na rynku medycznym są dostępne różnorodne rodzaje opatrunków na rany. Jałowe opatrunki zostały poddane procesowi sterylizacji, służą one do aplikacji bezpośrednio w miejscu zranienia, natomiast niejałowe opatrunki stosuje się jako opatrunek wierzchni, podtrzymujący opatrunek jałowy.
Jeśli chodzi o podział opatrunków ze względu na ich przeznaczenie, prezentuje się on następująco:

  • opatrunki na rany sączące – specjalistyczne opatrunki stosowane na rany silnie sączące posiadają zdolność absorbowania i zatrzymywania w swojej strukturze wydzieliny. Niektóre z nich w kontakcie z wysiękiem zamieniają się w żel i następnie odprowadzają go z rany. Dzięki temu w środowisku rany utrzymuje się odpowiedni poziom wilgotności, optymalny dla poprawnego procesu gojenia. Specjalnym typem opatrunku na rany sączące są opatrunki na rany pooperacyjne i pozabiegowe – ten typ opatrunku osusza i wentyluje ranę. Jego powierzchnia klejąca przylega do suchej skóry, która otacza miejsce zranienia, a nie do samej rany, dzięki czemu zmiana opatrunku nie wiąże się z uszkodzeniem tkanki;
  • opatrunki na odleżyny – to opatrunki, które zapewniają ranie optymalną izolację termiczną. Jednocześnie nawilżają one odleżyny, likwidują martwicę, a także tworzą bakteriostatyczne środowisko, które sprzyja szybkiemu gojeniu. Do leczenia odleżyn stosuje się opatrunki poliuretanowe, opatrunki hydrokoloidowe, opatrunki alginianowe. Bardzo skuteczne są również opatrunki na odleżyny hydrowłókniste, jednak należy je stosować jedynie przy ranach obficie wydzielających;

  • opatrunki na trudno gojące się rany – w leczeniu trudno gojących się ran bardzo dobrze sprawdzają się opatrunki ze srebrem. Ten typ opatrunku uwalnia jony srebra, które zabijają bakterie gram-ujemne oraz gram-dodatnie. Dzięki temu w obrębie rany powstaje bakteriostatyczne środowisko, co minimalizuje ryzyko ponownego zakażenia i przyspiesza proces gojenia. Opatrunki ze srebrem na trudno gojące się rany są stosowane na ranach narażonych na zanieczyszczenie i zainfekowanych, srebro znajduje również zastosowanie w leczeniu stopy cukrzycowej – w tym celu wykorzystuje się opatrunki na rany cukrzycowe. Bardzo popularne w lecznictwie są także opatrunki na owrzodzenia żylne – wyrób medyczny utrzymuje w środowisku rany optymalną wilgotność, izoluje ją także przed dostępem zanieczyszczeń. Specjalistyczne opatrunki na owrzodzenia żylne usuwają nadmiar wysięku i toksycznych drobnoustrojów, tym samym przyspieszając gojenie.

Natomiast tak wygląda podział opatrunków ze względu na materiał:

  • opatrunki alginianowe — to opatrunki wykonane z alginianu wapnia, stosowane przy ranach z wysiękiem, owrzodzeniach i odleżynach. Opatrunek w kontakcie z raną tworzy delikatny żel wypełniający ranę. Jego zadaniem jest zarówno zatamowanie krwawienia, jak i utrzymanie wilgotnego środowiska niezbędnego do procesów gojenia,
  • opatrunki gazowejałowe opatrunki z gazy stosuje się przy niewielkich krwawiących ranach, wymagają one zabezpieczenia opatrunkiem wtórnym (który może być niejałowy),
  • opatrunki hydrożelowe — stosuje się je w leczeniu niezainfekowanych ran przewlekłych i oparzeń. Plastry żelowe na oparzenia izolują miejsce zranienia, a także stale je nawilżają, co sprzyja procesom gojenia,
  • opatrunki hydrowłókniste — ten rodzaj opatrunku służy do ran trudno gojących się, ze zwiększonym ryzykiem infekcji,
  • opatrunki hydrokoloidowe — składające się z pianki poliuretanowej i warstwy hydrokoloidowej plastry stosuje się w leczeniu ran suchych, z niewielkim wysiękiem,
  • opatrunki silikonowe — opatrunki z silikonu stosuje się w profilaktyce oraz leczeniu blizn,
  • opatrunki z siatki poliestrowej powlekanej miękkim silikonem — opatrunek nieprzyklejający się do rany dobrze przylega do miejsca zranienia, a jednocześnie pozwala na bezbolesną zmianę opatrunku, ponieważ przykleja się jedynie do zdrowej skóry,
  • opatrunki poliuretanowe — ten typ opatrunku, wykonany z dopasowującej się do kształtu rany pianki, jest polecany w leczeniu ran przewlekłych i ostrych,
  • opatrunki ze srebrem — antybakteryjne opatrunki wspomagają leczenie ran trudno gojących się, z ryzykiem infekcji, a także już zakażonych.

Jak zakładać opatrunki?

Sposób zakładania opatrunku zależy w dużej mierze od jego rodzaju. Opatrunki nieprzylepne, np. wysokochłonne opatrunki na rany sączące się, muszą być podtrzymane innymi opatrunkami. Tymczasem samoprzylepne opatrunki na odleżyny wystarczy dopasować do rozmiaru rany odleżynowej i następnie przykleić do suchej skóry wokół miejsca zranienia. W przypadku opatrunków na rany głębokie przed ich założeniem należy dokładnie wytamponować szczeliny rany.

O czym pamiętać podczas zakładania opatrunków, bez względu na ich rodzaj? Oto najważniejsze zasady:

  • przed zakładaniem opatrunku umyj dokładnie ręce;
  • do zakładania opatrunku na ranę z wysiękiem załóż rękawiczki ochronne;
  • dobierz odpowiedni rozmiar opatrunku (lub obetnij go tak, aby pasował do miejsca zranienia);
  • oczyść ranę (przemyj miejsce zranienia pod bieżącą wodą lub użyj roztworu soli fizjologicznej bądź preparatu przeznaczonego do płukania ran);
  • nałóż na zmianę chorobową preparat leczniczy, który skróci czas gojenia (opcjonalnie);
  • naklej plaster na ranę (lub nałóż opatrunek nieprzylepny i zabezpiecz go opatrunkiem wtórnym).

Jak zmieniać opatrunki na rany?

Nowoczesne opatrunki na rany zostały zaprojektowane tak, by wymiana opatrunku na nowy nie wiązała się z bólem, ani też nie prowadziła do uszkodzenia rany. Ich powierzchnia klejąca przylega do suchej skóry, dzięki czemu podczas ściągania opatrunku nie dochodzi do uszkodzeń w obrębie nowo utworzonych tkanek. Niektóre z produktów dostępnych na rynku, np. okluzyjne opatrunki na owrzodzenia żylne można wielokrotnie przylepiać i odklejać.

Jak często zmieniać opatrunek na ranie? Jest to zależne od rodzaju opatrunku oraz stanu rany. Rany pooperacyjne z dużym wysiękiem opatruje się zazwyczaj codziennie bądź 2 razy dziennie, opatrunek musi być czysty i suchy. Jeśli rana ma średni wysięk, należy zmieniać opatrunek co 2-3 dni lub dopiero wtedy, gdy dojdzie do jego przesiąknięcia. Z kolei jeśli rana jest czysta, wystarczy zmieniać opatrunek co około 3-5 dni. W przypadku opatrunków ze srebrem na trudno gojące się rany, są one skuteczne przez 7 dni i po tym czasie muszą zostać zmienione na nowe. Podczas zmiany opatrunku należy zdezynfekować ranę. Jeśli z jakichś przyczyn doszło do przyklejenia opatrunku do rany, zalecane jest, aby zwilżyć miejsce zranienia solą fizjologiczną i dopiero wtedy przystąpić do delikatnego ściągnięcia opatrunku. Pod żadnym pozorem nie należy zrywać opatrunku, trzeba nawilżać dotąd, aż klej puści.

Najczęściej zadawane pytania

Jak zakładać opatrunki ze srebrem?

Opatrunki ze srebrem, dostępne w formie samoprzylepnych plastrów, zakłada się bezpośrednio na oczyszczone miejsce zranienia. Wcześniej konieczne jest przycięcie plastra, tak aby opatrunek pasował do wielkości rany oraz rozmiarów opatrunku wtórnego. Następnie należy zabezpieczyć opatrunek ze srebrem jałową warstwą chłonną i umocować całość przy pomocy przylepca medycznego lub bandaża mocującego.

Co to są opatrunki okluzyjne?

Opatrunki okluzyjne mają za zadanie mechanicznie odizolować ranę od środowiska zewnętrznego. Materiałem klejącym takiego opatrunku jest zwykle substancja hydrożelowa, natomiast warstwę zewnętrzną może tworzyć folia paroprzepuszczalna. Opatrunek okluzyjny można wielokrotnie przyklejać i odklejać, celem wentylowania rany.

Jakie opatrunki na oparzenia stosować?

To zależy od stopnia oparzenia. W przypadku oparzeń I oraz II stopnia należy użyć podstawowego hydrożelowego opatrunku do oparzeń, który utrzyma wilgotne środowisko w ranie oraz będzie absorbować wysięk. Przed nałożeniem opatrunku konieczne jest schłodzenie poparzonego miejsca. Podobnie w przypadku oparzeń III i IV stopnia, przy czym taka sytuacja wymaga jak najszybszego zgłoszenia się na pogotowie ratunkowe.

Jak często zmieniać opatrunki?

To zależy od rodzaju opatrunku oraz typu i rozległości zranienia. Przykładowo, opatrunki ze srebrem należy wymieniać najrzadziej co 7 dni, ponieważ tyle czasu są one skuteczne. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku opatrunków hydrokoloidowych służących do leczenia ran przewlekłych z dużą ilością wysięku. Tymczasem opatrunki hydrożelowe powinny być zmieniane co około 2-3 dni.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.

 
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.

Komentarze

  • Napisał: Renata On 2023-08-17
    Rating:
    5.0

    Czy plastry z srebrem mają w składzie nikiel??

    Replied by: Joanna On 2023-08-22 Pani Renato, trudno jednoznacznie odpowiedzieć na Pani pytanie, ponieważ każdy producent może stosować inny skład produktu. Zalecam sprawdzenie informacji na opakowaniu wybranego opatrunku. Jeżeli jest Pani zainteresowana konkretnym opatrunkiem ze srebrem, sprawdzimy dla Pani jego skład.

  • Napisał: Dorota On 2023-05-24
    Rating:
    5.0

    Witam

    Proszę o informację czy do zmiany opatrunku na odleżynie używamy rękawiczek jałowych, bo jako rękawiczki ochronne rozumiem że są to niejałowe.

    Dorota Świerczek

    Replied by: Joanna On 2023-05-24 Pani Doroto, nie ma potrzeby stosowania rękawiczek jałowych - mogą to być również rękawiczki niejałowe jednorazowego użytku. Przed nałożeniem rękawic należy jednak dokładnie umyć i zdezynfekować ręce.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go

Powiązane wpisy

Oparzenie - co robić? Jak złagodzić ból? Jak zapobiec powstaniu blizny?
Oparzenie - co robić? Jak złagodzić ból? Jak zapobiec powstaniu blizny?
42 819 5

Oparzenia należą do dramatycznych urazów, które mogą dotknąć każdego człowieka, a według statystyk, oparzeniom ulega 1% naszej populacji, z czego większość...

czytaj więcej
Blizny po oparzeniu. Jak nie dopuścić do ich powstania? Jak je usunąć?
Blizny po oparzeniu. Jak nie dopuścić do ich powstania? Jak je usunąć?
20 428 2

Rany towarzyszą człowiekowi przez całe życie. Są wynikiem urazów, skaleczeń, wypadków. Nie każde przerwanie ciągłości tkanki skórnej musi wiązać się z...

czytaj więcej
Rodzaje i stopnie oparzeń - ile ich jest? Jak je określić? Jak wygląda proces gojenia? Jak uniknąć blizny?
Rodzaje i stopnie oparzeń - ile ich jest? Jak je określić? Jak wygląda proces gojenia? Jak uniknąć blizny?
36 123 1

Ogień w ujęciu kulturowym symbolizuje energię i witalność, ale jest też przyczyną wielu katastrof tj. pożarów, wybuchów, które budzą grozę i przerażenie....

czytaj więcej
Oparzenia słoneczne - pierwsza pomoc. Jak złagodzić oparzenie i po ilu dniach ustępuje? Jak zapobiegać powstawaniu blizn?
Oparzenia słoneczne - pierwsza pomoc. Jak złagodzić oparzenie i po ilu dniach ustępuje? Jak zapobiegać powstawaniu blizn?
7 440

Słoneczna pogoda wpływa nie tylko na nasze samopoczucie, ale sprawia, że mamy więcej energii i chęci do działania. Niestety promieniowanie słoneczne, może...

czytaj więcej
Plastry na blizny - jak pozbyć się blizn? Jakie są koszty usuwania blizn?
Plastry na blizny - jak pozbyć się blizn? Jakie są koszty usuwania blizn?
10 638

Plastry lub opatrunki silikonowe wykorzystywane są w rehabilitacji blizn, a ich zadaniem jest redukcja barwy - wielkości zaczerwienienia blizny, zmniejszenia...

czytaj więcej
Oparzenie twarzy - jak leczyć? Jak leczyć blizny po oparzeniu twarzy?
Oparzenie twarzy - jak leczyć? Jak leczyć blizny po oparzeniu twarzy?
11 039

Twarz jest najbardziej narażona na działanie promieniowania słonecznego. Skóra na czole, pod oczami i na brodzie jest najczęściej narażona na szkodliwe...

czytaj więcej