Bella

Sterylizacja narzędzi medycznych – dlaczego jest kluczowa?

Przeczytano 16
 

Dezynfekcja i sterylizacja mają na celu eliminację chorobotwórczych mikroorganizmów. Dezynfekcja, stosowana w codziennej higienie, nie gwarantuje jednak 100% eliminacji. By móc zapobiegać poważnym, zagrażającym zdrowiu i życiu zakażeniom, konieczna jest sterylizacja medyczna, która niszczy wszystkie mikroorganizmy wraz z ich formami przetrwalnikowymi, odpornymi na niektóre metody dezynfekcji. Jakie metody sterylizacji narzędzi oraz innych wyrobów medycznych są stosowane w szpitalach, gabinetach zabiegowych i diagnostycznych? Podpowiadamy.

Autoklaw a sterylizator - różne metody sterylizacji

Sterylizacja to proces, który ma na celu 100% procentowe zniszczenie mikroorganizmów - bakterii, grzybów, wirusów - włącznie z ich formami, które umożliwiają przetrwanie skrajnie niekorzystnych warunków (tzw. przetrwalnikami lub sporami). Jest to znacznie bardziej zaawansowany proces niż dezynfekcja.
Narzędzia chirurgiczne i różnego rodzaju inne wyroby medyczne, wykonane z materiałów, które są odporne na ciepło, sterylizuje się przy pomocy sterylizacji termicznej (w wysokiej temperaturze). W tym celu najczęściej używa się specjalnego rodzaju sterylizatora - autoklawu, który działa pod wysokim ciśnieniem i wytwarza parę wodną o temperaturze rzędu powyżej 120°C.

Warto wiedzieć: Sterylizator to ogólne określenie urządzenia, które służy do eliminacji mikroorganizmów z różnych powierzchni, narzędzi. Autoklaw to specyficzny rodzaj sterylizatora, który działa przy użyciu pary wodnej. Poza autoklawem wyróżniamy także: sterylizatory na gorące powietrze, sterylizatory gazowe (stosujące tlenek etylenu), sterylizatory chemiczne i sterylizatory UV.

W gabinetach kosmetycznych, salonach fryzjerskich i salonach tatuażu do sterylizacji narzędzi takich jak igły do tatuażu, narzędzia do manicure i pedicure, nożyczki, pęsety czy też pilniki do paznokci, stosuje się autoklawy kosmetyczne. Tymczasem w placówkach ochrony zdrowia (gabinety lekarskie, przychodnie i szpitale) oraz w laboratoriach odnajdują zastosowanie autoklawy medyczne, które spełniają bardziej rygorystyczne, międzynarodowe normy dotyczące sterylizacji.


W medycynie i różnych branżach, takich jak kosmetyka czy przemysł spożywczy, przeprowadza się również sterylizację na zimno, przy pomocy sterylizatora i:

  • chemikaliów (np. formaldehydu);
  • gazu (np. tlenku etylenu)
  • promieniowania (np. UV lub gamma).

Metoda ta sprawdza się w przypadku urządzeń medycznych wykonanych z materiałów, które nie mogą być poddawane działaniu wysokiego ciśnienia i temperatury.

W czym sterylizować narzędzia?

Do procesu sterylizacji wykorzystuje się różnego rodzaju jednorazowe opakowania lub wanienki umożliwiające przeprowadzenia procedury. Takie opakowania mogą być poddane sterylizacji za pomocą pary wodnej w nadciśnieniu, formaldehydem czy tlenkiem etylenu. Na rynku istnieją także opakowania przeznaczone do sterylizacji plazmowej. Podziału opakowań możemy dokonać po kątem ich wyglądu:

  • rękawy do sterylizacji, czyli opakowania nawinięte na rolkę w formie zwoju posiadające możliwość docięcia na preferowaną długość, dopasowując do indywidualnych potrzeb sterylizacji. Rękawy mogą występować w formie płaskiej lub z tak zwaną “fałdą” - te drugie polecane są do przedmiotów o większych, niestandardowych kształtach;
  • torebki do sterylizacji, czyli pojedyncze woreczki wykonane z materiałów odpornych na wysoką temperaturę, przeznaczone do sterylizacji mniejszych i większych narzędzi. Torebki, podobnie jak rękawy, mogą występować w postaci płaskiej lub z fałdą. Wśród torebek na uwagę zasługują wygodne w użyciu torebki samoprzylepne niewymagające użycia zgrzewarki;
  • wanienki do sterylizacji, czyli pojemniki wykorzystywane do sterylizacji narzędzi chirurgicznych, które nie nadają się do sterylizacji w autoklawie, metodą zanurzenia w odpowiednim roztworze.

Do dezynfekcji narzędzi przed lub po procesie sterylizacji służą specjalistyczne enzymatyczne preparaty czyszczące, takie jak Aniosyme czy Enzymex L9. W środowisku medycznym popularne są również środki dezynfekujące, np. Sekusept™ Aktiv na bazie kwasu nadoctowego oraz środki piorąco-dezynfekujące, np. marki Eltra.

Jak sterylizować narzędzia? Porady praktyczne

Sterylizacja jest bardzo istotna nie tylko w medycynie czy stomatologii, ale także w kosmetologii, przemyśle farmaceutycznym i spożywczym. Jak sterylizować narzędzia w prawidłowy sposób? Kluczowe jest:

  • odpowiednie przygotowanie narzędzi do procesu sterylizacji - pierwszy krok to wstępna dezynfekcja narzędzi, np. przy pomocy enzymatycznych środków czyszczących wspomnianych powyżej. Następnie konieczne jest umieszczenie narzędzi w odpowiednich torebkach do sterylizacji lub rękawach do sterylizacji i załadowanie ich do autoklawu. Kolejny krok to ustawienie odpowiedniego cyklu sterylizacyjnego i uruchomienie urządzenia;
  • prawidłowe przechowywanie narzędzi po sterylizacji - po przeprowadzonym procesie sterylizacji ważne jest odpowiednie przechowywanie narzędzi, tak, aby ograniczyć kontakt z nieczystymi powierzchniami i zapobiec ponownemu skażeniu. W tym celu wykorzystuje się specjalistyczne torebki posterylizacyjne. Dostępne w różnych rozmiarach torebki zabezpieczają przed kurzem, wilgocią i innego typu zabrudzeniami, umożliwiając zachowanie mikrobiologicznej czystości.

Jak wybrać odpowiedni sterylizator? Na co zwrócić uwagę przy zakupie autoklawu?

Na koniec kilka słów na temat tego, jak wybrać odpowiedni autoklaw. Ceny tego typu urządzeń medycznych wynoszą od około 3 do nawet 8, 10 czy też 14 tysięcy złotych. W wyborze najlepszego modelu pomoże zwrócenie uwagi na kwestie, takie jak:

  • pojemność i wymiary autoklawu - małe autoklawy będą odpowiednie dla niewielkich gabinetów, duże stosuje się zwykle w szpitalach;
  • prostota obsługi - nowoczesne autoklawy oferują dedykowane programy sterylizacji dostosowane do różnych rodzajów narzędzi i materiałów, wyróżnia je również prosty interfejs;
  • prostota w zakresie konserwacji i kalibracji - autoklaw powinien posiadać szczegółowe instrukcje dotyczące konserwacji i kalibracji. W razie wystąpienia jakichkolwiek problemów użytkownik powinien mieć zapewnione wsparcie producenta;
  • zgodność z międzynarodowymi standardami jakości, w tym między innymi unijną dyrektywą o wyrobach medycznych.
 
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go

Powiązane wpisy

Rękawiczki nitrylowe — czym są i jak je zakładać i ściągać? Gdzie i za ile można je kupić?
Rękawiczki nitrylowe — czym są i jak je zakładać i ściągać? Gdzie i za ile można je kupić?
3 626

Rękawiczki nitrylowe są wykorzystywane w różnych branżach. Z racji tego, że skutecznie chronią one dłonie przed zabrudzeniem, podrażnieniami i zakażeniami,...

czytaj więcej
Co to jest liszaj i jak wygląda? Przyczyny. Jak leczyć liszaj?
Co to jest liszaj i jak wygląda? Przyczyny. Jak leczyć liszaj?
12 876

Liszaj płaski to choroba występująca u około 1% populacji, zmiany na skórze pojawiają się nagle. Jak wygląda liszaj? Co robić w przypadku zaobserwowania jego...

czytaj więcej
Dezynfekcja rąk — sposoby dezynfekcji. Jaki płyn do dezynfekcji rąk wybrać?
Dezynfekcja rąk — sposoby dezynfekcji. Jaki płyn do dezynfekcji rąk wybrać?
3 056

Dezynfekcja rąk ma na celu zredukowanie liczby drobnoustrojów znajdujących się na ich powierzchni. Dokładne czyszczenie rąk jest konieczne między innymi po...

czytaj więcej
Dezynfekcja dłoni i skóry. Kiedy jest konieczna? Preparaty do dezynfekcji skóry
Dezynfekcja dłoni i skóry. Kiedy jest konieczna? Preparaty do dezynfekcji skóry
2 498

Wyróżniamy dwa sposoby dezynfekcji rąk: chirurgiczną dezynfekcję rąk (np. przed wykonywanym zabiegiem) oraz higieniczną dezynfekcję rąk (np. przed...

czytaj więcej
Bakterie, wirusy i zarazki na rękach? Jak się ich pozbyć? Mycie i dezynfekcja skóry
Bakterie, wirusy i zarazki na rękach? Jak się ich pozbyć? Mycie i dezynfekcja skóry
6 634

W naszym otoczeniu żyje wiele chorobotwórczych mikroorganizmów, wśród nich wyróżniamy bakterie, wirusy, grzyby oraz pierwotniaki. Ponieważ większość zakażeń...

czytaj więcej
Środki wirusobójcze, bakteriobójcze i grzybobójcze. Jak wybrać środek do dezynfekcji rąk i gdzie go kupić?
Środki wirusobójcze, bakteriobójcze i grzybobójcze. Jak wybrać środek do dezynfekcji rąk i gdzie go kupić?
5 093

Regularna dezynfekcja rąk oraz dotykanych powierzchni pozwala na wyeliminowanie zagrożenia, jakim są infekcje bakteryjne, wirusowe oraz grzybicze. Jak wybrać...

czytaj więcej