Zakrzepica żył — co to jest? Rodzaje zakrzepicy. Przyczyny, objawy oraz profilaktyka i leczenie

Czas czytania: 6 min.

Zakrzepica żył grozi w szczególności kobietom w ciąży, pacjentom chorującym na zaburzenia krzepnięcia krwi oraz osobom stosującym doustną antykoncepcję hormonalną. Co to za choroba? Czy jest groźna? Jak wygląda profilaktyka i leczenie? Sprawdź.

Co to jest zakrzepica?

Zakrzepica (inaczej żylna choroba zakrzepowo-zatorowa lub zakrzepowe zapalenie żył) to choroba, która polega na tworzeniu się zakrzepów w żyłach. O ile zatory żylne same w sobie nie zagrażają życiu, o tyle już oderwanie się zakrzepu od ściany żyły i przemieszczenie się do naczyń płucnych może spowodować zator śmiertelny w skutkach. Bardzo niebezpieczne są również powikłania zakrzepicy – ich konsekwencją może być np. nagłe zatrzymanie krążenia.
Ryzyko zakrzepicy można zbadać za pomocą wywiadu lekarskiego, najważniejsze czynniki ryzyka tej choroby to:

• błędy dietetyczne – spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczów zwierzęcych i cukru przy jednoczesnym niedoborze owoców i warzyw;
• ciąża i połóg;
• choroby nowotworowe;
• choroby układu krążenia (nadmierna krzepliwość krwi, żylaki, zapalenie żył powierzchownych);
• cukrzyca;
• nadwaga i otyłość;
• noszenie zbyt ciasnych ubrań;
• predyspozycje genetyczne – skłonność do zbyt gęstej krwi może zostać odziedziczona, najczęściej przyczyną jest posiadanie tzw. mutacji Leiden;
• przebyte urazy oraz operacje chirurgiczne;
• reumatyzm;
• stojący lub siedzący tryb życia;
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej;
• unieruchomienie wskutek choroby;
• używki;
• zaawansowany wiek.

Rodzaje zakrzepicy

Zakrzepowe zapalenie żył rozwija się najczęściej w głęboko położonych żyłach (wtedy mowa o zakrzepicy żył głębokich). Choroba może powstawać w różnych miejscach, stąd też jej zróżnicowanie na postacie takie jak:

• zakrzepica nóg / zakrzepica kończyn dolnych – to stan polegający na powstaniu zakrzepów krwi w żyłach nóg;
• zakrzepica w prawej lub lewej ręce;
• zakrzepica żył powierzchownych – tak nazywa się stan, gdy proces zapalny obejmuje jedynie naczynia żylne położone „powierzchownie”, powyżej powięzi;
• zakrzepica żylna mózgu – ta bardzo rzadka choroba rozwija się w zatokach żylnych opony twardej oraz żyłach mózgu, przyczyniająca się do 1% wszystkich udarów mózgu;
• zakrzepica płucna – schorzenie prowadzi do zwężenia lub całkowitego zamknięcia tętnicy płucnej;
• zakrzepica żył wątrobowych – inaczej zespół Budd-Chiariego (BCS), schorzenie polega na tym, że zatory żylne zlokalizowane są w żyłach wątrobowych, mogą również obejmować żyłę główną dolną;
• zakrzepica ciążowa – choroba pojawia się najczęściej w drugim trymestrze ciąży, jej przyczyną jest ucisk macicy na żyły naczyń krwionośnych i narządów wewnętrznych.

Dostępne warianty

Rozmiar: 1/2, 4

Kolor: Solei

Veera Pończochy uciskowe 140 DEN Otwarte palce

78,78 zł - 85,26 zł

Matopat Limfoset Mały zestaw do terapii obrzęku limfatycznego - kończyna górna

Cena 1 opak. 117,81 zł

Matopat Limfoset Duży zestaw do terapii obrzęku limfatycznego - kończyna dolna

Cena 1 opak. 263,44 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 2, 4

Kolor: Czarny, Karmelowy

Palce: Zamknięte

Veera Forte Pończochy uciskowe Zamknięte palce

85,63 zł - 103,33 zł

Objawy zakrzepicy i zakrzepów. Jak rozpoznać zakrzepicę?

Jakie są objawy zakrzepicy? Pierwszym symptomem, który może wskazywać na obecność choroby, jest gwałtowny ból nóg (również bóle żył w nogach), który nasila się podczas chodzenia. Objawy zakrzepicy w nodze mają na tyle bolesny charakter, że mogą utrudniać wykonanie zwykłego ruchu. To jednak nie koniec oznak zbliżającej się zakrzepicy.

Zakrzepica nóg – objawy:

• ciepła i zaczerwieniona skóra;
• opuchlizna w okolicy kostki, na podudziu lub udzie, poniżej zakrzepu.

Po czym jeszcze można poznać zapalenie żył? Objawy, które są mniej charakterystyczne, ale również mogą wskazywać na ryzyko rozwoju choroby to:

• ból w klatce piersiowej;
• gorączka lub stan podgorączkowy;
• niedowład kończyn;
• pogorszenie samopoczucia;
• uczucie duszności;
• utrata przytomności;
• zaburzenia mówienia i widzenia;
• zaburzenia równowagi;
• zadyszka.

Ponieważ zakrzepica jest niebezpieczną chorobą, nie należy bagatelizować żadnego z wymienionych wyżej objawów.

Przyczyny zakrzepicy

Jakie są przyczyny zakrzepicy? Choroba rozwija się często w następstwie długotrwałej pracy w pozycji siedzącej lub stojącej. Przyczyną może być również starzenie się organizmu. Do powstania zakrzepów prowadzą także czynniki, które tworzą tzw. triadę Virchowa:

• uszkodzenia ściany naczynia, do których doszło np. wskutek urazu zewnętrznego lub wewnętrznego;
• zmiany w składzie krwi, które mogą doprowadzić do nadmiernego tworzenia się zakrzepów, np. nadpłytkowość lub trombofilia;
• zwolnienie przepływu krwi w naczyniach wskutek długotrwałego unieruchomienia.

Dostępne warianty

Rozmiar: 1/2, 4

Kolor: Solei

Veera Pończochy uciskowe 140 DEN Otwarte palce

78,78 zł - 85,26 zł

Matopat Limfoset Mały zestaw do terapii obrzęku limfatycznego - kończyna górna

Cena 1 opak. 117,81 zł

Matopat Limfoset Duży zestaw do terapii obrzęku limfatycznego - kończyna dolna

Cena 1 opak. 263,44 zł

Dostępne warianty

Rozmiar: 2, 4

Kolor: Czarny, Karmelowy

Palce: Zamknięte

Veera Forte Pończochy uciskowe Zamknięte palce

85,63 zł - 103,33 zł

Leczenie zakrzepicy. Profilaktyka i powikłania zakrzepicy

Co zrobić w sytuacji, gdy u pacjenta podejrzewana jest zakrzepica? Jaki lekarz może pomóc w wyleczeniu choroby? Specjalistą zajmującym się chorobami żył, do którego warto się zgłosić w pierwszej kolejności jest flebolog.

Jak diagnozowana jest zakrzepica? Jakie badania może zlecić lekarz? Najczęściej są to:

• badanie genetyczne w kierunku zakrzepicy (test DNA pod kątem mutacji Leiden w genie czynnika V oraz mutacji w genie protrombiny);
• badanie USG Doppler;
• D-dimery;
• flebografia kontrastowa;
• rezonans magnetyczny.
• Istotne znaczenie mają również: badanie fizykalne oraz szczegółowy wywiad lekarski (w tym skala Wellsa).

W leczeniu farmakologicznym zakrzepicy stosuje się następujące leki:

• antagoniści witaminy K (VKA);
• doustne leki przeciwzakrzepowe nowej generacji;
• heparyny (drobnocząsteczkowe i niefrakcjonowane)
• fondaparynuks.

Co jest dobre na zakrzepicę? Zalecenia

Jak postępować, gdy rozwinie się zakrzepica, leżeć czy chodzić? Przy zakrzepicy żylnej kończyn dolnych lekarze zalecają umiarkowany wysiłek fizyczny z zabandażowaną kończyną. Jedynie w pierwszym dniu po rozpoznaniu zakrzepicy żył może być wskazane leżenie w łóżku oraz elewacja kończyny (uniesienie nogi wyżej niż reszta ciała i podparcie jej na całej długości).

Bardzo ważne w leczeniu oraz profilaktyce zakrzepicy są również metody niefarmakologiczne – noszenie pończoch, rajstop, podkolanówek oraz bielizny o stopniowanym ucisku. W sklepach ze sprzętem medycznym dostępne są specjalne zestawy do terapii uciskowej. Są one zalecane dla osób borykających się z niewydolnością żylną, zakrzepicą, żylakami, mogą być również stosowane w celu zapobiegania powstawaniu pajączków.

Równie istotna jest odpowiednia dieta — chory powinien ograniczyć spożycie produktów zawierających duże ilości witaminy K, tłuszczów zwierzęcych, cukrów prostych i soli. Natomiast wskazane jest zwiększenie podaży produktów pełnoziarnistych oraz owoców i warzyw, a także wybieranie chudych mięs. A co z odpoczynkiem w ciągu nocy? Jak spać przy zakrzepicy? Na noc produkty uciskowe powinny być ściągane (chyba że lekarz zadecyduje inaczej). Wielu specjalistów zaleca również spanie w pozycji na plecach, z nogami lekko uniesionymi ku górze (podpartymi na specjalnej poduszce). Natomiast spanie na boku lub na brzuchu przy zakrzepicy nie jest zalecane.

Zakrzepica może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, takich przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne, zagrażająca życiu zatorowość płucna czy też zespół pozakrzepowy. Aby nie dopuścić do dalszego rozwoju schorzenia, kluczowe jest szybkie zdiagnozowanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz profilaktyki przeciwzakrzepowej.