Zakrzepica żył — co to jest? Rodzaje zakrzepicy. Przyczyny, objawy oraz profilaktyka i leczenie

Przeczytano 5 322 razy
Publikacja: 2021-08-19
Ostatnia aktualizacja: 2021-08-23
 

Zakrzepica żył grozi w szczególności kobietom w ciąży, pacjentom chorującym na zaburzenia krzepnięcia krwi oraz osobom stosującym doustną antykoncepcję hormonalną. Co to za choroba? Czy jest groźna? Jak wygląda profilaktyka i leczenie? Sprawdź.

Co to jest zakrzepica?

Zakrzepica (inaczej żylna choroba zakrzepowo-zatorowa lub zakrzepowe zapalenie żył) to choroba, która polega na tworzeniu się zakrzepów w żyłach. O ile zatory żylne same w sobie nie zagrażają życiu, o tyle już oderwanie się zakrzepu od ściany żyły i przemieszczenie się do naczyń płucnych może spowodować zator śmiertelny w skutkach. Bardzo niebezpieczne są również powikłania zakrzepicy – ich konsekwencją może być np. nagłe zatrzymanie krążenia.
Ryzyko zakrzepicy można zbadać za pomocą wywiadu lekarskiego, najważniejsze czynniki ryzyka tej choroby to:

  • błędy dietetyczne – spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczów zwierzęcych i cukru przy jednoczesnym niedoborze owoców i warzyw;
  • ciąża i połóg;
  • choroby nowotworowe;
  • choroby układu krążenia (nadmierna krzepliwość krwi, żylaki, zapalenie żył powierzchownych);
  • cukrzyca;
  • nadwaga i otyłość;
  • noszenie zbyt ciasnych ubrań;
  • predyspozycje genetyczne – skłonność do zbyt gęstej krwi może zostać odziedziczona, najczęściej przyczyną jest posiadanie tzw. mutacji Leiden;
  • przebyte urazy oraz operacje chirurgiczne;
  • reumatyzm;
  • stojący lub siedzący tryb życia;
  • stosowanie antykoncepcji hormonalnej;
  • unieruchomienie wskutek choroby;
  • używki;
  • zaawansowany wiek.

Rodzaje zakrzepicy

Zakrzepowe zapalenie żył rozwija się najczęściej w głęboko położonych żyłach (wtedy mowa o zakrzepicy żył głębokich). Choroba może powstawać w różnych miejscach, stąd też jej zróżnicowanie na postacie takie jak:

  • zakrzepica nóg / zakrzepica kończyn dolnych – to stan polegający na powstaniu zakrzepów krwi w żyłach nóg;
  • zakrzepica żył powierzchownych – tak nazywa się stan, gdy proces zapalny obejmuje jedynie naczynia żylne położone „powierzchownie”, powyżej powięzi;
  • zakrzepica żylna mózgu – ta bardzo rzadka choroba rozwija się w zatokach żylnych opony twardej oraz żyłach mózgu, przyczyniająca się do 1% wszystkich udarów mózgu;
  • zakrzepica płucna – schorzenie prowadzi do zwężenia lub całkowitego zamknięcia tętnicy płucnej;
  • zakrzepica żył wątrobowych – inaczej zespół Budd-Chiariego (BCS), schorzenie polega na tym, że zatory żylne zlokalizowane są w żyłach wątrobowych, mogą również obejmować żyłę główną dolną;
  • zakrzepica ciążowa – choroba pojawia się najczęściej w drugim trymestrze ciąży, jej przyczyną jest ucisk macicy na żyły naczyń krwionośnych i narządów wewnętrznych.

Objawy zakrzepicy i zakrzepów. Jak rozpoznać zakrzepicę?

Jakie są objawy zakrzepicy? Pierwszym symptomem, który może wskazywać na obecność choroby, jest gwałtowny ból nóg, który nasila się podczas chodzenia. Objawy zakrzepicy w nodze mają na tyle bolesny charakter, że mogą utrudniać wykonanie zwykłego ruchu. To jednak nie koniec oznak zbliżającej się zakrzepicy.

Zakrzepica nóg – objawy:

  • ciepła i zaczerwieniona skóra;
  • opuchlizna w okolicy kostki, na podudziu lub udzie, poniżej zakrzepu.

Po czym jeszcze można poznać zapalenie żył? Objawy, które są mniej charakterystyczne, ale również mogą wskazywać na ryzyko rozwoju choroby to:

  • ból w klatce piersiowej;
  • gorączka lub stan podgorączkowy;
  • niedowład kończyn;
  • pogorszenie samopoczucia;
  • uczucie duszności;
  • utrata przytomności;
  • zaburzenia mówienia i widzenia;
  • zaburzenia równowagi;
  • zadyszka.

Ponieważ zakrzepica jest niebezpieczną chorobą, nie należy bagatelizować żadnego z wymienionych wyżej objawów.

Przyczyny zakrzepicy

Jakie są przyczyny zakrzepicy? Choroba rozwija się często w następstwie długotrwałej pracy w pozycji siedzącej lub stojącej. Przyczyną może być również starzenie się organizmu. Do powstania zakrzepów prowadzą także czynniki, które tworzą tzw. triadę Virchowa:

  • uszkodzenia ściany naczynia, do których doszło np. wskutek urazu zewnętrznego lub wewnętrznego;
  • zmiany w składzie krwi, które mogą doprowadzić do nadmiernego tworzenia się zakrzepów, np. nadpłytkowość lub trombofilia;
  • zwolnienie przepływu krwi w naczyniach wskutek długotrwałego unieruchomienia.

Leczenie zakrzepicy. Profilaktyka i powikłania zakrzepicy

Co zrobić w sytuacji, gdy u pacjenta podejrzewana jest zakrzepica? Jaki lekarz może pomóc w wyleczeniu choroby? Specjalistą zajmującym się chorobami żył, do którego warto się zgłosić w pierwszej kolejności jest flebolog.

Jak diagnozowana jest zakrzepica? Jakie badania może zlecić lekarz? Najczęściej są to:

  • badanie genetyczne w kierunku zakrzepicy (test DNA pod kątem mutacji Leiden w genie czynnika V oraz mutacji w genie protrombiny);
  • badanie USG Doppler;
  • D-dimery;
  • flebografia kontrastowa;
  • rezonans magnetyczny.
  • Istotne znaczenie mają również: badanie fizykalne oraz szczegółowy wywiad lekarski (w tym skala Wellsa).

W leczeniu farmakologicznym zakrzepicy stosuje się następujące leki:

  • antagoniści witaminy K (VKA);
  • doustne leki przeciwzakrzepowe nowej generacji;
  • heparyny (drobnocząsteczkowe i niefrakcjonowane)
  • fondaparynuks.

Bardzo ważne w leczeniu oraz profilaktyce zakrzepicy są również metody niefarmakologiczne – noszenie pończoch, rajstop, podkolanówek oraz bielizny o stopniowanym ucisku. W sklepach ze sprzętem medycznym dostępne są specjalne zestawy do terapii uciskowej. Są one zalecane dla osób borykających się z niewydolnością żylną, zakrzepicą, żylakami, mogą być również stosowane w celu zapobiegania powstawaniu pajączków.

Zakrzepica może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, takich przewlekłe zakrzepowo-zatorowe nadciśnienie płucne, zagrażająca życiu zatorowość płucna czy też zespół pozakrzepowy. Aby nie dopuścić do dalszego rozwoju schorzenia, kluczowe jest szybkie zdiagnozowanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia oraz profilaktyki przeciwzakrzepowej.

 
Autor : Alicja
Specjalistka ds. treści internetowych o tematyce medycznej, w tym w szczególności dotyczących różnych chorób, ich przyczyn, objawów oraz sposobów prewencji i leczenia. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie uzyskała specjalizację Biolog – Antropolog. Kiedy nie pracuje z contentem dla branży medycznej, prowadzi zajęcia z antropologii biologicznej dla dzieci, młodzieży, studentów i osób dorosłych.

Zadaj pytanie lub napisz komentarz

Powiązane wpisy

Zadaj pytanie autorowi artykułu lub skomentuj go