Opatrunek uciskowy – kiedy stosujemy? Jak założyć? Czym różni się od opaski uciskowej?

Czas czytania: 5 min.

Zadaniem opatrunków uciskowych jest zatamowanie krwotoku z kończyny. Czym się różnią opatrunek uciskowy i opaska uciskowa? Jak i kiedy założyć opatrunek uciskowy oraz które sytuacje stanowią wskazanie do jego zastosowania? Podpowiadamy.

Kiedy stosujemy opatrunki uciskowe?

Opatrunek uciskowy stosuje się na krwawiących ranach, w celu zatamowania krwawienia. Opatrunek uciskowy wywiera ucisk na ranę, co w połączeniu z uniesieniem kończyny powoduje zamknięcie naczyń krwionośnych i zmniejszenie krwawienia.

Rodzaje opatrunków uciskowych

Wyróżniamy następujące rodzaje opatrunków uciskowych:

• opatrunek z bandażem – to najpopularniejszy typ opatrunków uciskowych,
• opaska uciskowa — gdy samodzielnie wykonany opatrunek uciskowy jest nieefektywny, odpowiednią stabilność zapewnią opaski uciskowe,
• opatrunek z chustą trójkątną – ten rodzaj opatrunku uciskowego stosuje się najczęściej do podtrzymania kończyny górnej.

Opatrunki uciskowe różnią się także ze względu na materiał wykonania. Najprostszy opatrunek z bandażem jest wykonany z jałowej gazy, natomiast chusty opatrunkowe produkuje się z oddychającej włókniny polipropylenowej lub wiskozowej. Tymczasem opaska uciskowa, na kolano na przykład, jest zwykle zrobiona z rozciągliwego, elastycznego materiału np. neoprenu lub lycry.

Jak założyć opatrunek uciskowy?

Opatrunek uciskowy zakłada się, używając jałowej gazy oraz bandaża dzianego. W tym celu należy nałożyć na ranę grubą warstwę jałowej gazy i użyć jako usztywniacza zrolowanego bandaża. Rolkę bandaża trzeba ułożyć na opatrunku i przekładać zgodnie z kierunkiem rany. Następnie należy owinąć całość ciasno bandażem, opaską elastyczną lub trójkątną chustą (w przypadku uszkodzenia kończyny górnej można wykonać temblak). Opatrunek powinien ściśle przylegać do rany, ale nie na tyle mocno, by zablokować krążenie krwi. Jeżeli krwotok ustaje, opatrunek uciskowy został nałożony prawidłowo.

PAMIĘTAJ: oczekując na przyjazd służb ratowniczych, trzeba umieścić rannego w spokojnym i bezpiecznym miejscu oraz, jeśli istnieje taka możliwość – nakryć go ciepłym materiałem. Gdy krwawienie jest duże, należy przetransportować rannego do szpitala, pilnując, aby przebywał on przez cały czas w pozycji leżącej.

O czym pamiętać podczas zakładania opatrunku uciskowego?

• do opatrywania należy założyć rękawiczki ochronne;
• czynności ratownicze rozpoczyna się od zlokalizowania i uwidocznienia ran (usunięcia odzieży);
• do opatrywania nie należy stosować materiałów, które rozpadają się w kontakcie z krwią (takich jak wata czy też lignina);
• podczas opatrywania należy unieść krwawiącą kończynę do góry;
• jeśli opatrunek przecieka, należ założyć na niego kolejną warstwę gazy;
• nie należy zdejmować warstwy opatrunku, która leży bezpośrednio na ranie, gdyż może to doprowadzić do uszkodzenia rany;
• jeśli u osoby poszkodowanej wystąpiły objawy zablokowania krążenia – np. zsinienie kończyny, należy powtórnie założyć opatrunek;
• jeśli krwawienie jest silne lub nie ma możliwości, aby poświęcić rannemu dużo czasu przed przyjazdem służb ratunkowych, należy zastosować opaskę uciskową;
• gdy brak bandaża elastycznego, do wykonania opatrunku uciskowego można użyć dowolnego innego przedmiotu o odpowiednim kształcie, który zachowuje warunki czystości.

Opatrunek uciskowy a opaska uciskowa

Opatrunek uciskowy to nie to samo, co opaska uciskowa. Czym się różnią te dwa typy opatrunków? Opatrunek uciskowy składa się z gazy położonej na ranie, przyciśniętej zwiniętym bandażem. Tymczasem opaska uciskowa pozwala docisnąć tętnicę do kości i całkowicie zamknąć jej światło oraz przepływ krwi. Celem opatrunku uciskowego jest ograniczenie krwawienia w danym miejscu, natomiast celem opaski uciskowej – zatrzymanie dopływu krwi tętniczej do całej kończyny.

Jak założyć opaskę uciskową?

Opaskę uciskową stosuje się w ostateczności, wtedy, gdy opatrunek uciskowy jest nieefektywny. Wyrób medyczny jest pomocny w tamowaniu silnego krwawienia w wyjątkowych sytuacjach zagrażających życiu, np. przy amputacji, zmiażdżeniu, rozległych obrażeniach lub podczas zabezpieczania rannych w wyniku masowego wypadku komunikacyjnego.

Jak założyć opaskę uciskową? Całkowite zablokowanie krążenia krwi w kończynie jest możliwe tylko wtedy, gdy opaska zostanie założona na wysokości ramienia lub kości udowej. Przed założeniem opaski należy umieścić pod nią podkładkę, np. ręcznik, następnie można przystąpić do owinięcia kończyny opaską.

Opaskę należy umieścić nad raną, w odległości około 5 centymetrów. Ucisk spowodowany opaską doprowadzi do ściśnięcia naczyń krwionośnych nad zranieniem i tym samym – zatrzymania krążenia. Jeśli kończyna zaczyna blednąć i krwotok ustaje, oznacza to, że opaska uciskowa została założona poprawnie. Opaska uciskowa nie powinna uciskać kończyny dłużej niż 60-90 minut, ponieważ po tym czasie może dojść do niedotlenienia tkanek i w rezultacie ich uszkodzenia lub nawet martwicy. W takiej sytuacji może być konieczna amputacja kończyny, dlatego należy zawsze odnotować godzinę założenia opaski uciskowej.

WAŻNE: po założeniu opaska uciskowa nie powinna być poluzowywana, dopóki na miejsce wypadku nie dotrą odpowiednie służby ratunkowe. Ze względu na możliwość wystąpienia powikłań kardiologicznych, opaskę uciskową należy zdejmować w obecności lekarza.

UWAGA! Artykuł został opublikowany w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Przed zastosowaniem się do porad medycznych zawartych w serwisie należy skonsultować się z lekarzem.