Rany przewlekłe – jak leczyć i zapobiegać?

Rana przewlekła może powstać w wyniku niewłaściwej pielęgnacji rany ostrej. Przyczyną może być także choroba, np. cukrzyca. Jak leczyć rany przewlekłe? Co stosować, by im zapobiec? Odpowiadamy na te pytania.

Rany ostre a rany przewlekłe. Różnica i kryteria kwalifikacji

Czym jest rana przewlekła? Definicja mówi, że jest to rana, która nie goi się przez okres kilku tygodni, pomimo zastosowania profesjonalnych procedur leczniczych wspomagających gojenie. Podział ran ze względu na czas gojenia nie został jednak do końca sprecyzowany. W literaturze naukowej można się spotkać z tym, że za przewlekłą ranę jest uznawana rana, która nie goi się w ciągu 1-2 tygodni, ale można spotkać także opracowania, w których, dopiero gdy okres gojenia przekracza 8 tygodni, zranienie jest uznawane za przewlekłe.
Rana ostra powstaje nagle, w wyniku działania zewnętrznych czynników, goi się szybko, zwykle bez komplikacji i nie stanowi poważnego zagrożenia. Tymczasem rana przewlekła tworzy się stopniowo, np. wskutek trwałego nacisku spowodowanego unieruchomieniem chorego, jako powikłanie przebytej niewydolności żylnej lub w przebiegu cukrzycy. Rany przewlekłe mogą prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia i życia zakażeń, ich leczenie jest skomplikowane ze względu na duże ryzyko wystąpienia martwicy tkanek.

Jak leczyć rany przewlekłe?

Leczenie ran przewlekłych opiera się na strategii TIME opracowanej przez EWMA (European Wound Management Association). Akronim powstał z liter:

• T – Tissue management – co oznacza opracowanie tkanek – w skład tego etapu wchodzi zarówno ocena tkanek, jak i wszystkie zabiegi związane z oczyszczeniem rany, zachowawcze i chirurgiczne;
• I – Inflammation and infection control – jest to systematyczna kontrola i ocena stanu rany pod kątem zapalenia i miejscowej infekcji, a także regularne oczyszczenie rany – mechaniczne, enzymatyczne i autolityczne celem uniknięcia zakażenia. Na tym etapie stosuje się antyseptyki;
• M – Moisture balance – utrzymanie równowagi wilgotności w łożysku rany dzięki zastosowaniu specjalnych, odpowiednio dobranych opatrunków;
• E – Edge, epidermization stimulation – stworzenie korzystnych warunków do epitelizacji, wytworzenie od brzegów rany nowego naskórka i odbudowa funkcji skóry.

Samo koncentrowanie się na ranie przewlekłej nie wystarczy, aby ją wyleczyć. Kluczowe jest również leczenie przyczynowe. U cukrzyków należy wyrównać zaburzenia stężenia glukozy, u pacjentów przewlekle leżących trzeba często zmieniać pozycję ciała, tymczasem u chorych na zaburzenia krążenia niezbędne jest poprawienie ukrwienia kończyn, np. poprzez leczenie uciskiem. Niezbędna jest także modyfikacja diety i uzupełnienie niedoborów żywieniowych. W skrajnych przypadkach zakażenie i martwica tkanek mogą wymagać amputacji chorej części kończyny – tak jest np. w zespole stopy cukrzycowej.

Jak przyśpieszyć gojenie ran?

Leczenie trudno gojących się ran można przyspieszyć poprzez odpowiedni proces pielęgnowania pacjenta z raną przewlekłą. Kluczowe jest:

• zabezpieczenie rany odpowiednio dobranym opatrunkiem;
• dokładne oczyszczenie rany przed nałożeniem opatrunku;
• regularna zmiana opatrunku;
• regularne przemywanie rany;
• stosowanie preparatów przyspieszających gojenie ran;
• kontrola stanu rany przez lekarza.

Leczenie ran przewlekłych w domu lub w warunkach szpitalnych można przyspieszyć poprzez stosowanie opatrunków specjalistycznych, takich jak:

• opatrunki alginianowe z miodem Manuka – wyrób medyczny stwarza wilgotne środowisko niezbędne dla prawidłowego gojenia się rany, a jednocześnie, wykazuje właściwości antyseptyczne i chroni przed zakażeniem wtórnym;
• opatrunki Medisorb ze srebrem – wyrób medyczny pochłania nadmiar wysięku, a jednocześnie utrzymuje wilgotność niezbędną do gojenia. Wykazuje także właściwości antybakteryjne i bakteriobójcze.

Leczenie ran przewlekłych może wspomóc także żel Octenisept. Wyrób medyczny zapobiega rozwojowi infekcji, tworzy na powierzchni rany warstwę ochronną oraz zapewnia optymalny poziom wilgotności niezbędny do jej zagojenia.